Wat is opgavegericht werken?

Een manier van denken, werken en organiseren waarbij je de maatschappelijke opgave centraal stelt bij het richten, inrichten en verrichten van werk.

must read

Daarbij erkennen we de complexiteit, veranderlijkheid, onzekerheid en veelzijdigheid van de maatschappelijke opgaven.

Maatschappelijke opgaven zijn bijvoorbeeld aardgasvrij, energietransitie, klimaatbestendig, versterken sociale basis, dakloosheid, kansenongelijkheid, enzovoort.

We lichten nu het denken, werken en organiseren toe.

Opgavegericht denken

Bij opgavegericht denken maak denk je steeds vanuit de opgave: wat heeft de maatschappij nodig? Wat wil de inwoner? Dit vraagt perspectief wisselen, nieuwsgierigheid en inlevingsvermogen. Dit staat soms haaks op wat moet van het bestuur, wat werkt volgens de expert, wat de stappen zijn van het proces.

Het opgavegericht werken kompas.

Daarnaast betekent opgavegericht denken dat je kunt omgaan met complexiteit. Maatschappelijke opgaven zijn immers onvoorspelbaar. Je werkt met meerdere belanghebbenden, domeinen en niveau’s. In deze dynamiek is veel veranderlijk, onzeker en ambigu. Het eindresultaat en de weg ernaartoe zijn niet duidelijk en je kunt dus ook geen plan maken dat betrouwbaar is. Zo verlies je grip! Dat vraagt om een andere manier van werken…

Opgavegericht werken

Een goede strategie om overweg te kunnen met de complexiteit van opgaven is de volgende:

Neem steeds de volgende beste stap (1)
in de goede richting (2)
om met vast regelmaat (3)
tussenresultaat te leveren (4) óf
het grootste risico te verminderen (5) ,
en vraag hierop feedback (6)
van mensen uit de opgave (7)
zodat je blijft leren wat werkt (8).

Deze strategie wordt door een multidisciplinair opgaveteam gehanteerd. Dit opgaveteam is op de volgende manieren anders dan gebruikelijk:

• Je werkt over team-, afdeling en soms ook organisatiegrenzen heen. Dit vraagt om integraal samenwerken, voorbij je eigen expertise, en voor één gezamenlijk doel.
• Voortdurend blijven leren is absoluut noodzakelijk en een hele prestatie op zich.
• Je gaat onderzoeken, ontwerpen en ontwikkelen; en niet enkel schrijven, beleid maken en uitvoeren.
• In een complexe omgeving is het makkelijk om resultaat uit te stellen en te blijven onderzoeken, analyseren en plannen. Door in een vast ritme steeds iets te presteren of te leren, dwing je jezelf om voortgang te blijven maken. Bovendien zorgt regelmatig bijsturen voor meer grip bij onzekerheid.

Opgavegericht organiseren

Een opgaveteam vraagt ook om een andere organisatie. Zonder een organisatie die is ingericht op opgavegericht werken, loopt het opgaveteam tegen belemmeringen of onbegrip aan. Dit komt omdat organisaties zijn ingericht op voorspelbaar werk. Voorspelbaar werk laat zich beheersen door plannen, procedures en projecten. Projecten waarin je stuurt op risico, tijd, budget en scope. Opgavegericht werk is inherent onvoorspelbaar en vraagt om een andere structuur en sturing.

De volgende zaken moeten worden ingericht:

• Hoe je een opdracht formuleert, en goed opdrachtgeverschap.
• Hoe je een opgaveteam vormt met de juiste mensen en voldoende tijd en budget.
• Hoe je stuurt op een opgaveteam (als je vooraf geen helder plan of eindresultaat hebt geformuleerd).
• Hoe je een opgaveteam evalueert als de nadruk niet enkel op presteren ligt, maar ook op leren.
• Hoe je een opgave ‘stopt’ als de maatschappelijke opgave nooit is ‘opgelost’.
• Hoe je de verbinding tussen opgaven houdt (in een opgaveportfolio).
• Het definiëren van de rollen bij opgavegericht werken (Opgavetrekker, opgavecoach, opgaveteamlid).
• Het opleiden en/of werven van mensen voor deze rollen.
• De samenwerking met het bestuur.
• De koppeling met de P&C cyclus.

Hiervoor moeten er werkafspraken, rollen en procedures worden ingericht. Ook moeten mensen worden opgeleid en worden geïnformeerd op deze andere manier van werken, zodat men opgavegericht werken niet beoordeeld op de manier waarop men projectmatig werken zou beoordelen.